Mehmet Hanifi GÜLEL
Antep fıstığındaki yüksek rekolte, fiyatı aşağıya çekiyor. Hasat döneminin başında yaş olarak kilogramı 135 liradan alınırken, bugün itibariyle yüzde 25,9 düşüşle 100 liraya kadar düştü. Diğer yandan baklavalık fıstığın kilogramı ise yüzde 33,3 düşüşle 1500 liradan 1000 liraya geriledi. Önceki yıllarda yatırım aracı olan Antep fıstığı, bu yıl yüksek rekolte ve faizlerden dolayı ambarcı diye ifade edilen kişiler de alımları durdurdu.
Fıstık alımının sadece tüccar tarafından yapıldığını ve devletin herhangi bir alım yapmadığına dikkat çeken sektör temsilcileri, yüksek rekoltenin fiyatları aşağı çektiğini belirterek, piyasada fiyatın daha da aşağı düşmemesi için Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) harekete geçmesini talep ediyorlar. Öte yandan geçen yıl TÜİK’e göre Antep fıstığı üretim miktarını 2023 yılında 176 bin ton olarak kayıtlara geçti. Tarihin en yüksek üretim rekoltesi ise 2020 yılında 296 bin ton olarak gerçekleşti.
Diğer yandan, önceki gün Türkiye’nin fıstık üretiminin yüzde 40’ından fazlasını karşılayan Şanlıurfa’da, kentteki oda başkanlarının yaptığı açıklamada; maliyetlerin yüzde 69 artmasına rağmen fıstık fiyatının geçen yıla göre düştüğü kaldığını ve TMO’nun acil müdahale alımı çağrısında bulunuldu.
Yaş fıstığın fiyatı 100 liraya geriledi
Bu yıl yaş fıstık alım fiyatının kilogramı 135 liradan sezonun başladığını kaydeden Nizip Fıstıkçılar Kooperatifi Başkanı Ahmet Polat, şu an fiyatın 100 lira seviyesinde olduğunu söyledi. Fiyatın geri gelmesiyle tüccardan ürün talep eden müşterilerin de alımlarını durdurduğunu aktaran Polat, “Şu anda müşteriler alımlarını bir hafta sonraya erteliyorlar. Yaş fıstık fiyatı 100 liraya gerilerek, geçen yılki seviyeye geldi. Geçen yıl fiyat 95 lira ile 115 lira arasındaydı” dedi.
Kurban Bayramı sonrası kavlak fıstık fiyatlarının 500 bin liraya kadar çıktığını aktaran Polat, depolarda ürünün azalmasıyla bayramdan sonra fiyat artışının yaşandığını söyledi. Çiftçinin de bu fiyatlar karşısında beklentiye kapıldığını ifade eden Polat, “Şu an yeni mahsul geldi ve ilk ürün olmasından dolayı 550 bin liradan satın alınmış. Fakat ürünün piyasada artmasıyla 320 bin lira bandına geldi. Kavlak fıstık 270 ile 280 bin liraya da var” diye konuştu.
Parasını değerlendirmek isteyenler alım yapmıyor
Polat, çiftçilerin girdi fiyatlarının yüksek olduğunu belirterek, “Çiftçi fındığın fiyatı yüzde 60’a yakın arttığını ifade ediyor. Antep fıstığının fiyatı ise geçen yılın aynı seviyesinde kaldı diyor. Fakat çiftçi fiyattan tüccarı suçluyor ve tepkisini yanlış yere gösteriyor. Eskiden çiftçiyi korumak için Güneydoğu Birlik alım yapardı. Şu an sadece tüccarlar alım yapıyor ve en büyük sıkıntı finansman. Bir de ambarcı dediğimiz parasını değerlendirmek için ürün alan kişiler var. Bunlar da faizin yüksek olmasından parasını bankada değerlendiriyor” dedi.
Baklavalık fıstığın fiyatı 1000 liraya düştü
Baklavalık fıstık içinin de sezon başında 1500 liralar olduğunu ve şu an 1000 liraya gerilediğini kaydeden Polat, şu an baklavalık fıtığın kalitesine göre 850 lira ile 1000 lira arasında değiştiğini belirtti. Fiyatın şu an gerçek rakamlara gerilediğine vurgu yapan Polat, kuru fıstık eski mahsulün kilogram fiyatının ise 280 lira ile 300 lira arasından değiştiğini aktardı.
Baklavacılar: Fıstık fiyatı çok ucuzlamadı
Baklava ve Tatlı Üreticileri Derneği (BAKTAD) Başkanı Mehmet Yıldırım, Ramazan Bayramı’nda baklavalık iç fıstık fiyatının 800 lira seviyesinde olduğunu belirterek, “Şu an İstanbul’da baklava fiyatı 970 lira ile 1050 lira arasında değişiyor. Fıstık fiyatı ise 800 liradan 1500 liralara kadar çıktı. Fakat sektör o dönemde zam yapmadı.
Şimdi de fıstık bolluğundan dolayı fiyatlar düştü. Fıstık fiyatı çok ucuzlamadı, eski fiyatına geri geldi” dedi. BAKTAD Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Ali Taşdemir ise bayramdan önce zaten kendi kârlarından feragat ederek, bir fiyat geçişi yapmayacaklarını belirttiklerini aktardı. Taşdemir, “Fıstık fiyatı şu ana kadar yüzde 25’lere varan bir indirimi yaşandı. Beklediğimiz fiyatların hala yüzde 15 ile 20 üzerinde. Şu anda fiyat yükselişi yapmadığımız gibi indirim de gündemimizde yok” dedi.
